Κωνσταντίνος Καβάφης

Βιογραφικά στοιχεία

«Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια - σ' ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολι. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα.
Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά».     
Αυτοβιογραφικό σημείωμα του Κ.Π. Καβάφη


                                 

  Ο Κ. Καβάφης γεννήθηκε το 1863 στην Αλεξάνδρεια. Ένατο παιδί του Πέτρου και της Χαρίκλειας Καβάφη, έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια σε συνθήκες ευημερίας, καθώς ο πατέρας του ήταν μεγαλέμπορος βαμβακιού και είχε τη μεγαλύτερη εξαγωγική επιχείρηση της Αιγύπτου. Με το θάνατο του πατέρα του, το 1870, αρχίζουν τα οικονομικά προβλήματα της οικογένειας και οι διαδοχικές τους μετακινήσεις. Μετά από τις οικογενειακές μετοικήσεις στην Αγγλία, την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη, η οικογένεια επιστρέφει, το 1885, στην Αλεξάνδρεια. Ο Καβάφης, που ως τότε δεν είχε εργαστεί ποτέ του, προσλαμβάνεται ,σε ηλικία 29 ετών, υπάλληλος στην υπηρεσία Αρδεύσεων στην Αλεξάνδρεια. Εκεί θα παραμείνει 30 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων βρίσκει τον απαιτούμενο χρόνο να ασχοληθεί με την ποίηση που αγαπά.

  Ο Καβάφης δεν είχε πανεπιστημιακή μόρφωση. Ωστόσο, φοίτησε σε καλά σχολεία στην Αγγλία και την Αλεξάνδρεια και ήταν ιδιαίτερα φιλομαθής. Μελετούσε μόνος του, μιλούσε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά και απέκτησε βαθιά μόρφωση. Οι μελέτες του αφορούσαν κυρίως στην ιστορία, τους αρχαίους συγγραφείς, την αγγλική και γαλλική λογοτεχνία. Αυτή η εξαιρετική πνευματική του καλλιέργεια, η καταγωγή του, τόσο από τον πατέρα του όσο και από την πλευρά της μητέρας του (ο πατέρας της ,ο Γεώργιος Φωτιάδης, ήταν εξέχουσα προσωπικότητα της Κωνσταντινούπολης, Φαναριώτης, έμπορος διαμαντιών), η συνεχής μελέτη του, η ενασχόλησή του με την ποίηση αλλά και η ερωτική ιδιαιτερότητά του, τον καθιστούν ιδιαίτερη προσωπικότητα στους κύκλους της Αλεξάνδρειας. Άνθρωπος ιδιαίτερα ντροπαλός, σιγά-σιγά μειώνει τις συναναστροφές του και αφοσιώνεται αποκλειστικά στην ποίηση  Γράφει ποιήματα , διορθώνει και ξαναδιορθώνει παλιότερα δικά του, με λίγα λόγια  δουλεύει τα ποιήματά του συνέχεια. Τα τυπώνει σε μονόφυλλα, ή σε συλλογές μονοφύλλων και τα προσφέρει σε φίλους δικούς του και της ποίησής του. Από το 1912 έως το θάνατό του κυκλοφόρησαν 10 τέτοιες  συλλογές με 100 έως 400 αντίτυπα  η κάθε μία και με ονομαστικώς καταγραφόμενους αποδέκτες. Στους φίλους του συγκαταλέγονται σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής, όπως ο Άγγλος μυθιστοριογράφος Έντ. Μ. Φόρστερ και ο Καζαντζάκης.  Το 1932, στην Αθήνα κάνει επέμβαση για τον καρκίνο του λάρυγγα  που του διέγνωσαν και χάνει τη φωνή του. Το 1933, επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια και στις 29 Απριλίου, ημέρα των γενεθλίων του, πεθαίνει.

Ο Κ. Καβάφης και η νεοελληνική λογοτεχνία

  Ο Κ. Π. Καβάφης, ανήκει στη Νέα Αθηναϊκή Σχολή, όπου δεσπόζει η κυρίαρχη μορφή του Κ. Παλαμά. Ωστόσο, η ποίησή του χαρακτηρίζεται από πολλές ιδιομορφίες που τον ξεχωρίζουν από τον ίδιο τον Παλαμά και τους υπόλοιπους ποιητές  της γενιάς αυτής.

  Στα έργα των πρώτων ποιητικών προσπαθειών του, διακρίνουμε έντονες τις επιδράσεις του ρομαντισμού των Φαναριωτών. Ο Παρνασσισμός και ο Συμβολισμός επίσης επηρεάζουν την ποίησή του, στην οποία διακρίνουμε μια τάση προς τις ακριβείς περιγραφές, ένα κλίμα υποβολής, μια προτίμηση προς την ρέμβη, την ονειροπόληση και τους υπαινικτικούς τόνους. Ωστόσο, το 1911, αποκρυσταλλώνει τις διαθέσεις του και  χωρίς ξενικές, δυτικοευρωπαϊκές επιδράσεις, διαμορφώνει τον δικό του, ρεαλιστικό, προσωπικό τρόπο έκφρασης που τον ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους ποιητές της εποχής του. Αυτήν την εποχή, αποκηρύσσει πολλά από τα προηγούμενα ποιήματά του ή τα προσαρμόζει στα νέα πρότυπα που ο ίδιος καθιερώνει.

  Παρά το γεγονός πως η παρουσίαση των έργων του Καβάφη γινόταν σε περιορισμένο κύκλο ανθρώπων, είχε γίνει γνωστός από νωρίς στους λόγιους της εποχής. Αυτός ο τρόπος  παρουσίασης των ποιημάτων του, αλλά κυρίως η ιδιομορφία και οι καινοτομίες του όσον αφορά στις γλωσσικές, μορφολογικές και θεματολογικές επιλογές του, όπως επίσης τα ηδονιστικά του μοτίβα που παρέκλιναν από τις νόρμες του πουριτανισμού της εποχής, είχαν ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της αναγνώρισής του στον Ελλαδικό χώρο. Αυτή ήρθε μόλις το 1924 με ένα πανηγυρικό τεύχος του περιοδικού ‘Νέα Τέχνη’, το οποίο χαροποίησε τους φανατικούς θαυμαστές του. Σήμερα, το έργο του αναγνωρίζεται παγκοσμίως και του αποδίδεται ο χαρακτηρισμός του γενάρχη της σύγχρονης ελληνικής ποίησης.

  Συνολικά τα ποιήματα που ο ίδιος ο Καβάφης είχε παρουσιάσει όσο ζούσε ήταν 154 και δημοσιεύτηκαν μαζί το 1935 σε έναν τόμο με τον τίτλο ‘Ποιήματα’. Αργότερα, το 1968, δημοσιεύτηκαν και τα ανέκδοτα ,  από τον ίδιο, ποιήματά του.